عیب می جمله چو گفتی هنرش نیز بگو

اين يادداشت در روزنامه اعتماد به تاريخ 16 دي 97 منتشر شد

يكي از بزرگان فضل و ادب در مراسم نكوداشت خود در هفته پاياني آذرماه 97 در دانشگاه تهران ضمن انتقاد از نظام آموزشي در بخشي از سخنانش اظهار داشت: «دانش آموزان ما همان‌هایی هستند كه وقتي از چنبره نظام آموزشي نجات پيدا می‌کنند امثال مريم ميرزاخاني از آن‌ها بيرون می‌آید ...».

این‌که هر از چند گاهی مشفقان و دل‌سوختگان عرصه تعليم و تربیت صدر تا ذيل نظام آموزشي را از سر مهر می‌نوازند، نشان از دغدغه آنان و اهميت اين نظام دارد؛ اما با عنايت به گفته‌هاي اين استاد فرزانه كه فرازي از آن نقل شد، تقرير اشارات زير ضروري مي‌نمايد:

- بی‌گمان نظام آموزشي واجد ايراداتي است اما احاله تام و تمام ايرادات بر ذمه سيستم مذكور از سوي پيشروان فكري جامعه روا نيست؛ چراکه كثيري از متغيرهاي اثرگذار بر اين نظام بيرون از آن كارسازي شده ليكن در نشو و نماي عيوب درونِ ساختار، نقشي بسزا دارند كه برشمردن آنان در اين مقال نمی‌گنجد. لازمه مرتفع نمودن اين ايرادات بر اساس تجربه زيسته، به‌موازات صبوري و آگاهيِ متوليان امر، پذيرش مسئوليت عملكرد از سوي سهم‌خواهان و بخش‌هايي از حاكميت است كه در خلق و تحميل عواملِ مخل، دخيل و سهيم‌اند.

- طي سال‌هاي متأخر، در سپهر نظام آموزشي به توليد اسناد درخورِ تحولي و ترسيم چشم‌اندازی روشن به نام سند تحول بنیادین و زیر نظام‌های شش‌گانه آن همت ‌گمارده شده است. استقرار كامل و متوازن زیر نظام‌های شش‌گانه سند مزبور به سبب حاجتمندي به همسويي تمامي ظرفيت‌ها امري زمان‌بر و بروز و ظهور ديرهنگام ثمرات آن با عنايت به این‌که چنين اموري بالذات داراي تأخر فرهنگی‌اند، از بديهيات علمي است؛ ليكن سوء مدیریتِ خود علامه پنداراني كه نظام آموزشي را محل ترک‌تازی، ماجراجويي و خودسری‌های آموزشي قراردادند؛ بر فرسايشي شدن اين تأخر و به‌تبع آن افزايش یک‌باره مطالبات عمومي دامن زد كه درنهایت عدم اقناع و تشديد بي‌اعتماديِ افكار عمومي را در پي داشت. شاهد اين قصه پر غصه، استقرار نظام آموزشيِ موسوم به 3-3-6 است كه به يك نسل‌كشي آموزشي منجر شد. اقدامي فاقد پيشينه و پیوستار پژوهشی و تمهیدات اجرايي که به نظر با روح و جسم سند تحول مغایر بود و سبب شد بازتألیف کتب درسی پيش از تدوین و تصویب اهداف دوره‌های تحصیلی و حوزه‌های یادگیری و بدون داشتن چارچوب عملی راهنمای برنامه درسی هزينه‌هايي گران بر جامعه تحميل و بی‌گناهاني را در مسلخ اين تغييرات شبه کارشناسانه ذبح كند.

- تصريح مي‌شود كه به‌رغم وجود برخي كاستي‌ها در نظام آموزشي سزا نيست كه به مساعي مجموعه آموزش‌وپرورش و دستاوردهاي آن تخفيف‌گرايانه نگريسته شود؛ تا جايي كه زلف مرتبت علمي تربیت‌شدگان در دامان اين سيستم چون زنده‌یاد مريم ميرزاخاني كه يكي از هزاران ستاره پرفروغ اين آسمان است؛ به نجات‌یافتگي از چنبره اين نظام آموزشي! گره زده شود.